De conservatieve behandeling van scoliose

Op bezoek bij het Deventer Ziekenhuis

Op het gebied van scoliosebehandeling is het Deventer Ziekenhuis een zogenaamd ‘conservatief behandelend ziekenhuis’ (CBZ). Hier vindt de conservatieve (en geen operatieve) behandeling plaats van idiopathische scoliose. Om hierover meer te weten te komen, ging de redactie op bezoek bij orthopedisch chirurg dr. D. (Daniëlle) Langeloo.

Langeloo: “De conservatieve behandeling van scoliose houdt in dat kinderen worden behandeld met een brace en/ of oefentherapie. Mocht een conservatieve behandeling onvoldoende of niet mogelijk zijn, bijvoorbeeld omdat het kind al is uitgegroeid, dan kunnen wij het begeleiden richting een operatieve behandeling. Dat wil zeggen dat we con- tact leggen met een van de gespecialiseerde ziekenhuizen waar scolioseoperaties plaatsvinden en een afspraak voor de patiënt regelen. Als de operatie achter de rug is, kan de patiënt voor nacontroles weer terecht in ons ziekenhuis.” Voor een operatieve scoliosebehandeling wordt er in de meeste gevallen doorverwezen naar de Sint Maartenskliniek in Nijmegen. “Ik ben hier zelf opgeleid”, aldus Langeloo, “en ik heb heel nauw contact met de chirurgen daar. Ook voor advies met betrekking tot de behandeling van mijn patiënten kan ik altijd bij dat ziekenhuis terecht. Meestal gebeurt dit via de mail en dat werkt heel goed. Om de conservatieve zorg voor kinderen met scoliose goed te houden, zijn connecties en een goede samenwerking heel belangrijk. Als bij een kind naast scoliose, nog andere problemen een rol spelen, zoals een spierziekte, dan verwijs ik door naar een academisch centrum zoals het UMC Utrecht of het UMC Groningen.”

Scoliose spreekuur

Zo’n anderhalf jaar geleden heeft Langeloo een scoliose- spreekuur opgezet. Dit spreekuur is met name bedoeld voor jonge patiënten, omdat ze merkte dat er juist bij die groep zoveel vragen spelen. “Elke maand, op maandag- middag, heb ik een vol controlespreekuur voor kinderen die tegen een brace ‘aanhangen’, dan wel een brace hebben, of er net uitgaan. De achttienplussers, die in principe zijn uitgegroeid, waar je weinig progressie meer bij verwacht en waar geen intensieve follow-up nodig is, komen op mijn reguliere spreekuur. Kinderen met idiopathische scoliose hebben te maken met zoveel ontwikkelingen. Zij zitten natuurlijk midden in de puberteit en hebben soms ook psy- chische problemen. Denk aan geaccepteerd worden en je lijf dat anders is. Dat is anders dan bij achttienplussers, want die gaan er vaak anders mee om en dat vereist ook een andere begeleiding.” Volwassenen/ouderen met scoliose en kinderen die voor het eerst worden doorverwezen naar het ziekenhuis komen ook op het reguliere spreekuur van Langeloo.

Multidisciplinair scolioseteam

Bij de conservatieve behandeling is een multidisciplinair scolioseteam betrokken dat ook aanwezig is tijdens het scoliosespreekuur. Kinderen die bijvoorbeeld een brace dragen, worden eerst gezien door de instrumentmaker. Die kijkt vervolgens of de brace goed zit, waarna in de brace een röntgenfoto wordt gemaakt. Langeloo: “Daarna komen de patiënten bij mij en samen met de instrumentmaker bekij- ken we de foto. Wat vinden we ervan? Is de foto goed? Moet de brace nog bijgesteld worden? Is er progressie van de scoliose?”

Bij dit consult is ook een verpleegkundig consulent aanwezig en, indien nodig, een psycholoog. Om te bekijken of de hulp van de psycholoog gewenst is, wordt eerst een inventari- satie gedaan. Prof. dr. De Kleuver uit de Sint Maarten skliniek heeft hiervoor een vragenlijst opgesteld en als daaruit naar voren komt dat er mogelijk wat meer speelt, dan kan het kind terecht bij de psycholoog. Langeloo: “Het is erg belangrijk om kinderen en ouders goed te informeren over de behandeling. Daarom wordt er voor elk kind een speciaal ‘scoliosemapje’ aangemaakt waar de röntgenfoto’s in zitten informatie over het aantal graden van de bocht(en), gerichte adviezen en de bevindingen van de fysiotherapeut. Na elk consult wordt dit mapje aangevuld met nieuwe gegevens. We proberen er alles aan te doen om dit conservatieve tra- ject te optimaliseren.” Langeloo denkt dat de kracht zit in de multidisciplinaire aanpak van de behandeling. Patiënten hoeven niet apart een afspraak te maken met de instru- mentmaker, met de fysiotherapeut etc., omdat alles in één concept geregeld is.

Behandeling

“In de ideale wereld zou het fantastisch zijn als we de afwij- king die ontstaan is, letterlijk en figuurlijk kunnen terug- draaien”, zegt Langeloo. “Tot nu toe kan dat alleen met een operatie. We hebben natuurlijk nog steeds niet exact ontrafeld waardoor een idiopathische scoliose ontstaat, dus moeten we het doen met zorgen dat de afwijking niet erger wordt.” Om daarvoor te zorgen adviseert Langeloo volgens de standaard en dat is de Bostonbrace. “Omdat is bewezen dat die brace daadwerkelijk wat doet.” Daarmee beweert ze overigens niet dat alle andere braces niets zouden doen. Voor wat betreft fysio- en oefentherapie denkt Langeloo dat dit zeker een bijdrage kan leveren aan de behandeling van scoliose. “Ik denk dat inzicht krijgen in hoe jouw rug is en hoe je jouw rug moet gebruiken heel belangrijk is.”

Vroege signalering belangrijk!

Langeloo ziet regelmatig kinderen op haar spreekuur die op tijd worden ingestuurd. Dat zijn vaak kinderen van 9 of 10 jaar met een kleine bocht. “Die blijven we een periode volgen om te kijken of het niet erger wordt. Maar nog vaker zie ik kinderen van 13/14 jaar, net iets na de groeispurt en met bochten van ver boven de 40 graden. Ouders voelen zich altijd vreselijk schuldig en vragen zich af hoe ze het hebben kunnen missen. Vaak na de zomervakantie komen ze bij me langs, want dan hebben ouders hun kind in bikini of zwem- broek gezien. Op die leeftijd zie je je kind natuurlijk niet meer dagelijks in de douche.”

Doordat er soms twijfel is bij huisartsen om een kind door te verwijzen naar de orthopeed zal het aantal patiënten dat te laat naar het ziekenhuis komt niet minder worden. Lange- loo: “Ik krijg regelmatig telefoontjes van huisartsen die een scoliose zien maar zich afvragen of ze hun patiënt wel door moeten sturen naar de specialist… Ja, natuurlijk! Vroege signalering is zó belangrijk. De meerwaarde hiervan is nog heel vaak niet duidelijk, denk ik. Het zou heel mooi zijn als kinderen in groep 8 bijvoorbeeld standaard gescreend wor- den op scoliose.”

Loopbaan

Op de vraag waarom Langeloo heeft gekozen voor de ortho- pedie antwoordt ze: “Ik ben altijd heel erg bezig geweest met beweging en houding, daar ging mijn interesse naar uit. Maar ik wilde ook heel graag praktisch bezig zijn. Ik heb nog getwijfeld over de sportgeneeskunde, maar vond dat te weinig concreet. Dus toen ben ik gaan kijken of orthopedie misschien wat voor mij zou zijn.” Na een stage in de Sint Maartenskliniek is Langeloo de opleiding orthopedie gaan doen en is ze vrijwel direct met onderzoek gestart. “Dat was heel erg leuk om te doen en beviel heel goed. Een schot in de roos!” Ze is in 2007 gepromoveerd op een onderzoek naar neuromonitoring bij scolioseoperaties. Dit onderzoek heeft ertoe bijgedragen dat de protocollen op dat gebied zijn bijgesteld. Scolioseoperaties worden nu altijd uitgevoerd met zenuwbewaking via neuromonitoring.

Langeloo voert geen rugoperaties meer uit, alleen nog aan heupen en knieën. Dat wil zeggen: gewrichtsvervangingen, standcorrecties, kruisbanden, heupvervangingen en derge- lijke. “Maar ik vind scoliose nog steeds heel boeiend en het intrigeert mij ongelooflijk hoe dat ontstaat.” Het was erg leuk om te horen dat Langeloo haar patiënten altijd op de hoogte brengt van het bestaan van onze vereni- ging en hiernaar verwijst. “Voor jongeren met scoliose is het heel belangrijk herkenning te hebben en te weten dat ze niet de enige zijn.” Dit geeft ons zeker nog meer energie om ons werk voort te zetten!

Het Deventer ziekenhuis is een zogenaamd ‘Conser vatief behandelend ziekenhuis (CBZ). Hier vindt de conservatieve behandeling plaats van idiopathische scoliose, en dus geen operatieve behandeling. Voor een complexe of progressieve scoliose en voor een sco- liose waar operatieve behandeling in het vooruitzicht ligt wordt verwezen naar een ‘Operatief/conservatief behandelend ziekenhuis (OCBZ)’. In de meeste gevallen betreft dit de Sint Maartenskliniek in Nijmegen.
Bron: http://www.dz.nl

 

Door Stephanie te Paske